Ik was gisteren bij de ‘Crash Course Middle East’, in Felix Meritis Amsterdam.
Baraná gaat in mei voor het eerst naar Beirut, Cairo, Alexandria en begin juli naar Damascus. Tijd voor een mentale voorbereiding dus, georganiseerd door de SICA!
Want verschillen zijn er ruimschoots, zoals al bleek uit de inleiding van Petra Stienen, voormalig diplomaat in Cairo en Damascus. Stienen haalde haar eigen jeugd in het soms beklemmende Roermond nog even aan als vergelijking met hoe het er in de Arabische wereld aan toegaat… familie en kerk. (Grappig trouwens: zij heeft vroeger op dezelfde school gezeten als waar ik op heb gezeten: Schöndeln in Roermond, zo las ik in een interview). Ze hield een pleidooi voor nieuwsgierigheid, strategisch geduld en bescheidenheid. Goeie tip kreeg ik ook van mijn Libanese buurman: iedereen wil wat van je, en in plaats van de hele tijd ‘nee’ te zeggen, zeg je ‘als God het wil’. Mooi, daar kunnen we wat mee!
Het volgende vermakelijke onderdeel was opgezet door Neil van der Linden: het bekijken en becommentariëren van Arabische muziekvideo’s op het Rotana Television YouTube Channel. Goed tegen de beeldvorming dat in Arabische landen alle vrouwen met een hoofddoekje op lopen: naar mannen sissende vrouwen, strakke catsuits met uitpuilende decolletés, gelik aan ijsjes. Erg ‘westers’ allemaal.
Daar kwam in het volgende panelonderdeel ook scherpe kritiek op! Musicoloog Azza Madian haalde geëmotioneerd uit. De kern van haar betoog: wat jullie hier laten zien is een oppervlakkig laagje. De ‘snelle 21ste eeuw’ komt niet uit het Midden-Oosten, en dat weet dan ook werkelijk niet wat het ermee aan moet. Naast deze oppervlakkige excessen is het gebied feitelijk gewoon nog middeleeuws. Interessante kritiek, want inderdaad: waarom zou het eigenlijk geruststellend zijn als het allemaal heel westers lijkt? Alleen lijkt me de kwalificatie ‘Middeleeuws’ op zijn beurt ook weer heel westers en pejoratief. Zelf nog niet gehinderd door al te veel kennis lijkt het Midden-Oosten me vooral ‘anders’, met zijn goede en lastige kanten. Hoe dan ook lijkt het me goed om vast te stellen dat het gebied veel meer openheid en dynamiek kent dan hier door een bepaalde politieke groepering wordt voorgespiegeld.
In de afsluiting gaf de Iraanse kunstenares Soheila Najand nog een vlammend betoog over de verschillen in sociale dynamiek. Kort samengevat: in de oosterse wereld wil je het de ander de hele tijd naar de zin maken, maar daarmee respecteer je soms noch zijn noch jouw eigen individualiteit. Zelf pleitte ze voor een dynamische combinatie van die manier van denken met meer individualiteit.
Tussendoor heb ik nog de prachtige film To be & Not to be gezien over Nader Mashayekhi, die in Teheran een symfonie orkest is begonnen. Wat een groot hart: prille talenten geeft hij volledig vertrouwen en liefde. En ook artistiek interessant: i.p.v. het Westen kopiëren, is ie echt op zoek naar de Iraanse beleving. Ik werd regelmatig geraakt door de muziek. Groots.